Umanyi wa kulewa na kutengwa kuma nthi syi kivathukanio sya STRiDE

Kulewa na kutengwa-Maundu ala me vo

Mbano na Kuelewa nai

Kuema kukuwa ta mundu na Kwasya umweene wa kiimundu

Kutengwa ni andu na kukiiwa

Kwasya vata na mawaia

Kuvithwa na kwikiithwa aivu

Kuema kukuwa nesa nthini wa uiiti

Kuola mathina

Ithukiisye maundu maw'o kuma kwa andu ala matuite nthi ila syina muvango wa STRiDE

Ithukiisye na kisungu

Download MP3 ya Kisungu

Ithukiisye na ithyomo sya kisio

Download MP3 ya ithyomo sya kisio

Mbano na kuelewa nai (1)

Mbano na kuelewa nai ni miikiio ya uvungu ila itonya kwithiwa na andu aingi indi ila ikuleana na ukusi ula wivo. Kwa uwau wa kulwa, nitonya kumana na kuema kuelewa iulu wa syindu ila ietae uwau uu kana madhara make kana undu wa kutethya andu.

Andu amwe masasya ena nduuka, angi makasya nutonya kwithiwa anai muoi, na angi makasya no kwithiwa ooyie musyi manangaa mathayu ma andu ala mamoyia

Musuvii, Kenya

Uwau wa kulwa ti nduuka, indi nithengeanie

Musuvii, Kenya

Andu matuaa na uwau wa kulwa ni 'athini', 'me nduuka', 'nundu methiitwe na 'masuanio ma mitulyo'.¹

Eene nthi , Kenya

¹ Ndeto yiatianiaw'a na andu maendaa misyi minene kumantha mbesa na kusyoka utuini itina wa litaya na kwitenga na andu nduani

Uwau wa kulwa ni uwau wa andu akuu

Eene nthi , Kenya

Mbano na kuelewa nai (2)

Andu matuaa na uwau wa kulwa ni methiawa me avulanile na maitonya kuelewa kindu

Musuvii, Kenya

Mwendwau wakwa niwamakie kana inya wakwa niwasumbuawa ni iveva ithuku. Kuma ivinda yii, andu ma nyumba yakwa mambiia kusuania iulu wa maundu ma usenyo

Musuvii, Indonesia

Ingi maasasya ('Upar ka prakop ho gaya') ni wia wa maveva kana ndaimoni

Mutaalamu wa afia, India

Ingi, andu maasasya ni kukwatwa ni nduuka , niwaitye akili, kwoou ukatwika undu wa kulewa kwoo, andu mayendaa eetu moo maitwawa misyi ta ii

Eene nthi mundu muka India

Mbano na kuelewa nai (3)

Kwa andu amwe nutonya kwithiwa undu wa musyawa /mutiiwa, indi kwa angi nisuania ni kumana na masuanio maingi, kumana na…. kana akili nikuthukuma, na nimekusuania muno, na ni andu athangaau kwi angi. Nisuania kana mavinda amwe ni uu, tiw'o? akili..ikathukuma muno kwi undu yaile, na kii nikyo kitumi kimwe [kya uwau wa kulwa]

Musuvii nthini wa kituo kya kusuviwa, Mexico

Nisite kumanya kana masuanio maingi nimatonya kwithiwa kitumi, nundu andu ala mekalaa vaa onthe ni andu oi….manenaa kisungu, kithyomo kimwe kana mbee, mena kiwango kya iulu kya masomo…kwou nisuania kana mavinda maingi meethiawa na iwango sya iulu sya masuanio kumana na mawia moo....na nonaa usue wakwa, ena miaka 91 na ndaathi sukulu,...na e sawa, alilikanaa kila kindu..

Musuvii nthini wa kituo kya kusuviwa, Mexico

Kuema kukuwa ta mundu na Kwasya umweene wa kiimundu (1)

Kuema kukuwa ta mundu kwithiawa ila andu mena uwau wa kulwa mekwoneka ta ma kiwango kya itheo wa andu…ila andu mekusuania muno iulu wa uwau na ndalili vandu va umundu mbene.

Nundu ti undu uvywanene, mundu ti wa kawaida. Kawaida kwa maana ma kwithiwa atonya kwiyielesya kuatiia masuanio kuma mwambiio nginya muthya. Kwoou wineena ata na mundu uvulanasya maundu na kulwa ni maundu onthe ivinda yonthe?

Eene nthi , Brazil

Ni kutelema kwaku kumanya kana mundu nukwasya thayu wa kwiyiungamia mwene, kana ndeithiwa ingi ula mundu, nundu uwau wa kulwa nuvinduaa mundu, tiw'o? .... Mundu, itina wa ivinda nukueka kwithiwa…

Musvii, Brazil

Mundu utuaa na uwau wa kulwa anengawe liu vaasa na andu angi ma nyumba yake. Kana ila mundu usu utekwendeka vakuvi na andu ma nyumba yake….anengawe liu na kwiwa atumie moko make kuya.

Eene nthi , Kenya

Ethiwa ni mundu wina uwau wa kulwa, mundu wina nduuka vyu, ula utonya kwithiwa na kau, kuumisya andu angi kila ivinda, ndyisi ni va utonya kui… nisuania waile kwimanyisya na kutata kutunga mundu uu kusyoka kawaida.

Mutaalamu wa afia, Brazil

Kuema kukuwa ta mundu na Kwasya umweene wa kiimundu (2)

Ni ivinda yiana ata winayo ya kwithiwa na mundu wina uwau wa kulwa, ula wisi nukukua ivinda yaku yingi? Kui Supermarket/ndukani na mundu wina uwau wa kulwa kuvinduaa wia wa isaa yimwe kwithiwa masaa atatu nginya ukamusesenga alike ngalini, na indi ndwisi kana nukwisa kwenda kusyoka.

Eene nthi, Brazil

Methiawa na miw'ile ivywanene na yitu…Kwitu, tuyonaa ta uu naniw'o mala maingi matisuviawa ta anyanya na andu ma musyi nundu uendae vau mavinda maingi [kusyokeleela], na maikulilikana nue uu, kwoou ve kivathukanio nathi vau?

Eene nthi , South Africa

Nitwonaa nthini wa ituo ingi na ve unyivu wa kumanyitw'a…nundu maiyawa makomete kana nimakomete, kana mawia ala manengawe mate na kitumi, kana makuawa ta syana nini na nundu maikwosa kumanyithwa, vata kana ndaia ila mundu wendaa ula wina uwau uu.

Musuvii nthini wa kituo kya kusuviwa, Mexico

Kuema kukuwa ta mundu na Kwasya umweene wa kiimundu (3)

Ve andu aingi ma famili mokaa makatwia 'nimung'endu kwake nundu ni mung'endu kwakwa', indi mayieleawa ni mutalatala wa uwau, kana kwa ngelekanio, maikwenda kuya na kumakima na syindu.

Musuvii nthini wa kituo kya kusuviwa, Mexico

Kutengwa ni andu na kukiiwa (1)

Andu matuaa na uwau wa kulwa na andu ma nyumba syoo nimatonya kukwata thina kana kutiwa maikathukume muno nthini wa ndua, kundu kwa kwikalania,kuiitwa, na maundu ma kiimbesa kana siasa.

Nyie mweene ndyendaa kwivetanga na andu ma ndua, indi uneeni muthuku ula mwongeleele uvungu niwatheeisye kwiyiikiia kwakwa na ndyai ndonya ingi.

Musuvii, Kenya

Mavinda amwe, andu ma ndua nimatulonzelaa na kwithiwa mate na tei naitu, [kumana] na undu inya wakwa wikaa.

Musuvii, Kenya

Ndaikiia mundu ona wiva, ndaikiia andu onthe. Na kwondu wa uu onthe, anyanyae kuma kanisani, ala me utuini, nimakiaa kuka nundu ona ndatonya kuukethya, witonya ata kumutembelea? Nimekwona kana ve kindu kithuku nake.

Musuvii, South Africa

Andu ingi nimasasya, niwaitye kiliko kumana na kukua, ena nduuka, mundu mukuu ula wi musyi kwitu niwaitye kiliko kumana na ukuu, andu ma nyumba ya mundu ula wina nduuka kwoondu wa uu nikuetae kulewa kwoo, andu mayendaa eitu moo maitwawa nthini wa nyumba ta ii, masuaniaa mayaile kutwawa vu.

Musuvii,India

Kutengwa ni andu na kukiiwa (2)

Andu nimambiie kungia…ila wambiaa kuneena iulu wa maundu ala ukwisila, andu nimambiaa kukwia utee. Nimambiaa kuunenga masyitwa. Kwondu wa uu kava ukaia thina waku munini, na kuumia wiweka

Mundu utuaa na uwau wa kulwa, South Africa

Kuka kukethwa ni andu ma nyumba muthenya, kwakwa ni undu wa kunosya muno…ndikusuania naile kwiyielesya kumana na meko ma muka wakwa…ena uwau, itikila, ndukakulye makulyo, ndukatate kuchambua undu uu,…ndukatate kuutwa woneke ni undu ungi ivinda yila ute w'o

Musuvii, South Africa

Nimendaa [andu ma nyumba yakwa] kwoseleela thayu wakwa na ndwithiawa na wasya nthini wa undu ona wiva. Kwoondu wa uu ninithiitwe na uweka na kwikala ninyoka. Ingi nimautiaa uthine wi weka.

Mundu utuaa na uwau wa kulwa, South Africa

Kwasya vata na mawia (1)

Kwasya vata na mawia kwithiawa ila andu mekutua na uwau wa kulwa kana asuvii moo mekuthimwa kana kwonekana ta mena kiwango kya itheo kya kwiyiikiia, ndaia kana kwendeka kumana na uwau wa kulwa. Nimatonya kuvetewa mawia nundu meoneka matatonya kwika maundu, mala maingi vate kwithukiisya mawendi ma mundu kana wasya wake.

Auwaa kaawa kila ivinda kana o kindu, [ula wai] undu wa muisyo muno. Twamukulilye [ithe wa muume wakwa] ndakamwitikilye kwika wia ungi.

Musuvii, Brazil

Ve vinya kumakua, wia uu wi vinya muno. Na ndyisi undu ndonya kwiw'a ni mbee wa mundu ta uu wina kiwango kya iulu kya kulwa…kukomwa sivitali niw'o waile. Nisuania kana ni ndawa ya kukoma ila itumaa mundu awiia kila muthenya, kutulia na kuema kwika maundu maingi, twasye, mataile. Ta kuvosya ngasi, kusuvia [syindu], nundu ndatonya kui vaa na vaya. utonya kutuma mundu ta uu atatulia ata? Nisuania ni ndawa sya kukoma.

Eene nthi , Brazil

[Muume aisye]'[Syitwa], ya!, indi oneka ta: 'Lakini nyie….lakini nyie….', 'Ya!' indi aimwikia liu kanywa kwa lasima. Nundu 'isu nisyo saa waile kuya'

Musuvii, Brazil

Ve ala matumiaa ivinda yii nai…Na indi syana syake [sya aume] matwa kana ni kava kwosa kaadi yake ya vengi na ivuku ya cheki kuma kwake.

Musuvii, Brazil

Kwasya vata na mawia (2)

Andu mena uwau wa kulwa nimaile kuvingiwa musyi nikana maikae.

Musuvii, Kenya

Undu ula ungi andu mekumbia naile kwika ni kuikiithya kana inya wakwa ekalae musyi, avingiwe vau nakuungamiwa kwa vakuvi ni kana ndakaumaale

Musuvii, Kenya

Kuvithwa na aivu (1)

Andu matuaa na uwau wa kulwa kana asuvii moo nimatonya kuvitha uwau woo kana kuiya ndalili syoo kimbithini nikana maikakuwe nai kana kumana na kwikwatya nimekutengwa.

Niona kana ve kisii. Tuyaaithiwa tutonya kuneena iulu wa undu uu [uwau wa kulwa], kati wa eitu a inyia makwa, kana nake[inya witu ula wina uwau wa kulwa].

Musuvii, Brazil

Twambiie kuema kumanenga uvoo uu, nukwona? Twai na andu maitu ala makwie na twambiaa kuema kunengane uvoo uu kwoo.

Musuvii, Brazil

Withiawa uyenda kukengana kana kuvitha kana mena uwau wa kulwa, mavinda angi withiawa uyisila maundu maingi mbee wa ila waneena uw'o.

Musuvii, Jamaica

Andu ala ndonya kutavya oka ni syana syakwa

Musuvii, Kenya

Kuvithwa na aivu (2)

Ndithi nduani ndinengane uvoo iulu wa uwau wa muka wakwa, mundu ula weka nza wa andu ma famili ndonya kutavya ni ndakitali.

Musuvii, Kenya

Ona mundu wa nyumba ndendaa kumanyithya andu kana mundu ula wina uwau wa kulwa ni mundu woo, ni undu wa kiindua, andu nimatonya kumaumania…. Undu mekaa [andu ma nyumba] ni kutata kumuia [mundu wina uwau wa kulwa] avingiwe musyi

Mutaalamu wa afia, India

Nithiitwe nditata kuvitha…ni sawa…kuema kuweta undu uu, ndikwenda kulikya andu angi.

Mundu utuaa na uwau wa kulwa, South Africa

...oonie ndalili ivinda yiasa ithelu indi asiiya kimbithi aisuania: ' andu nimekusuania kana nina nduuka, kana nimekumbata aki syakwa'.

Musuvii, South Africa

Kuvithwa na aivu (3)

Kava andu makaema kuweta ndalili vandu va kuweta, nundu mambiia kuweta, andu nimambiaa kukuia utee. Nimambiaa kukunenge masyitwa. Kava ukaia , thina waku munini, na kuumia wi weka.

Mundu utuaa na uwau wa kulwa, South Africa

...ayiee, maineeneaa, ona kwasya kana mundu wa nyumba ena uwau wa kulwa,nundu undu uu wonekaa ta kwasya mundu ena nduuka...

Musuvii nthini wa kituo kya kusuviwa, Mexico

Kuema kukuwa nesa nthini wa uiiti (1)

Nthini wa kiwango kya kuilania kwa maundu, kulewa nikutonya kuete kwithiwa na huduma nini sya afia na sya kiindua vamwe na mbesa kana kunenganwe kwa kiwango kya itheo kya uiiti wa uwau wa kulwa wasiani'wa na mauwau angi. Ingi ni kutonya kuete uiiti na utethyo wa itheo, kuvatwa huduma, kuema kukuwa undu vaile, kana kukuwa nai. Andu matuaa na uwau wa kulwa nimatonya kuema kumantha kuiitwa kumana na kulewa.

Nakulilye ndawa ni syaki na ni uwau wiva ninaw'o. Kumana na woni wakwa, nasuaniie ndakitali nunoete na kukilwa vinya ni namba ya awau ala meteele kwoneka. Niwangemeie na naumaala nza. Ndaaoneka ta wina ivinda ya kungelesya kitumi kya ndawa ni kyau.

Mundu utuaa na uwau wa kulwa, Kenya

Kuthukuma mundu wina uwau wa kulwa ni kitumi kya masuanio

Mutaalamu wa afia, Kenya

Andu mena uwau wa kulwa na andu ma nyumba syoo nimew'aa kulewa nginya kunengwa uiiti….. Ni kana kuthethya undu uu nitunenganae huduma vate kuiva, na indi maikwenda kuka. Maikwenda kwoneka nthini wa kianda kya Psychiatry kana kianda kya Neurology, [Masuaniaa] noo mundu ambona ta ngutumia huduma'.

Mutaalamu wa afia, India

Ithye…nitwaneenie na [syitwa ya sivitali] kianda kya neurology na masya 'Vai undu utonya kwika iulu wa muwau wina uwau wa Alzheimer's kana kulwa, tuimaiitaa muno uu.

Musuvii, South Africa

Kuema kukuwa nesa nthini wa uiiti (2)

Mo [manasi] mayisi, na mayendaa kumanya….nameie, kwa ndaia, muume wakwa ndatonya kwinenga liu. Ila navikie vau nai vakuvi kutulika ngoo. Ona yu nindonya kwambiaa kuia. Ailye nthi na mbakuli (ambiaa kuia), na aminyeenyaa ta ngiti….na nai kwa nasi na nasya, niki vate mundu ukutethya muume wakwa... Mamutiie aye ta ngiti, kunyeenya mbakuli, undu uu niwambiwithisye woo.

Musuvii, South Africa

Kunyivya mathina (1)

Andu nimatonya kunyivya mundu wina uwau wa kulwa kana musuvii wake kwa kuniniviisya uwau wake kana kwona ndalili ta sya kukua kwa kawaida. Ona kai mavinda amwe niethiawa mate na uthuku, maundu aa nimatonya kuumisya mundu na kutuma ew'a ta waile kwiyielesya.

[Ndakitali] aisye ni kawaida,kana ni kumana na ukuu…kwoou ni kuthuka kwa kulilikana', aisye ' ni kawaida nthini wa thayu'

Mundu utuaa na uwau wa Kulwa, Brazil

Yonekaa ta kukua kwa kawaida kumana na kukosekana kwa uvoo iulu wa uwau wa kulwa, na mavinda aa mundu ndatethaw'a.

Mutaalamu wa afia, India

Indi kiuiiti [aineena iulu wa ndakitali] nimethiawa na masuanio me kivathukanio nundu ila mundu wamea,' nivatonyeka ngethiwa na uwau wa kulwa', masasya 'ayiee, ayiee, ni kukua tu'.' Nundu wi mukuu'…

Musuvii nthini wa kituo kya kusuviwa, Mexico